گروه صنعتی برادران منوری
تولید کننده انواع استارت ، دینام و قطعات برقی خودرو
در تعریفی دیگر دینام( Alternator) یا ژنراتور، تولیدکننده برق است که وظیفه شارژ باتری خودرو را برعهده دارد و در صورت خرابی آن، باتری ماشین در مدت کوتاهی تخلیه خواهد شد. در واقع وظیفه باطری تنها تهیه برق در هنگام استارت زدن یا روشن نبودن ماشین شماست و برق رسانی به نقاط مختلف قطعات برقی ماشین در حین روشن بودن ، توسط دینام انجام می شود.
دینام از یک سیم پیچ الکتریکی متحرک به نام روتور و مجموعه ای ثابت از سیم پیچ به نام استاتور و یک یکسو کننده ولتاژ وهمچنین از تعدادی جاروبک برای حفظ ارتباط الکتریکی با روتور و یک قرقره (پولی)تشکیل شده است.که همه این قطعات به غیر از قرقره داخل یک پوسته آلومینیومی قرار دارد.
داخل دینام، روتور ، درون یک میدان مغناطیسی میچرخد و جریان برق تولید میکند. این جریان برق به تجهیزاتی نظیر چراغ های جلو و تجهیزات برقی-هیدرولیکی و برف پاککن منتقل میشود. دینام همچنین باتری را به طور کامل شارژ میکند و نیروی لازم برای روشن کردن خودرو را در اختیار آن میگذارد. از آن جایی که دینام به سیستم های دیگر خودرو متصل است و برای آن ها حیاتی است، هر مشکل مکانیکی که در خودرو پیش بیاید، میتواند بر عملکرد آن تأثیر بگذارد و باعث شود مشکلات دیگر هم خوب تشخیص داده نشوند.
با تقسیم بندی دیگر اجزای تشکیل دهنده قطعه دینام خودرو عبارتند از :
-یک سیم پیچ الکتریکی متحرک که آن را روتور می نامند
-مجموعه ای ثابت از سیم پیچ که آن را استاتور می نامند
-یک سو کننده ولتاژ (دیود)
-آفتامات دینام (رگلاتور )
-تعدادی جاروبک جهت حفظ نمودن ارتباط الکتریکی با موتور
دینامهای قدیمی قادر به شارژ کامل باطری در دور پایین یعنی زمانی که خودرو ثابت بود نبودند اما امروزه با ظهور پدیده ترافیک و ثابت ماندن دور موتورها برای مدت زمان طولانی لازم است دینامها توانایی شارژ باطری و تامیین برق برای کولر ، روشنایی ، و دیگر قطعات الکترونیکی جدید را داشته باشند ، این دلیلی بر ظهور نسل جدید دینامها بنام دینام آلترناتور شد.
اساس کار دینامهای آلترناتور مانند دینامهای جریان مستقیم است. در دینامهای الترناتور نیز بر اثر قطع خطوط قوای مغناطیسی جریان القائی بوجود می اید ولی با این تفاوت که در دینامهای جریان مستقیم اهن رباها به بدنه دینام پیچ و ثابت شده بود و سیم پیچهای تولید جریان داخل حوزه مغناطیسی حرکت می کردند در دینامهای الترناتور اهن ربا دوار است و سیم پیچهای تولید جریان ثابت می باشند اهن ربای دوار را روتور و سیم پیچ ثابت را استاتور می گویند
تفاوت دیگر دینام های قدیمی وجدید در سیستم مولد و سیم پیچ است. به این شکل که در مدلهای قدیمی آهنربا در پوسته و سیم پیچ در استاتور قرار داشت. آرمیچر فقط دارای سیم پیچ بود اما در دینامهای کنونی (آلترناتور)، استاتور فاقد آهنربا در بدنه است و روتور یا آرمیچر مجهز به آهنرباست. در کل اساس کار دینامهای قدیمی و دینامهای آلترناتور یکسان به حساب میآید و هر دو توسط قطع خطوط مغناطیسی عمل میکنند.
مشکلات دینام در خودروها ممکن است خود را به شکل روشن شدن چراغ دینام بر روی داشبورد که این چراغ شبیه یک باتری است و عبارت "ALT" یا "GEN" مشخص می گردد، یا ممکن است چراغ های جلو کم نور شوند و آمپرها بلرزند. یا بوی بد سیم سوز و یا صدای ناهنجار آغاز گردد تمامی این مشکلات می تواند از خرابی دینام باشد.
روی صفحه کیلومتر بیشتر خودروهایی که در دهه اخیر ساخته شدهاند، یک چراغ هشدار دهنده وجود دارد که روشن شدن آن نشان دهنده وجود مشکل در دینام است. در بسیاری از خودروها، این چراغ شبیه یک باتری است و عبارت "ALT" یا "GEN" را نشان میدهد که هر دو به معنای دینام است. بسیاری از افراد وقتی روشن شدن این چراغ را میبینند، فکر میکنند باتری مشکلی پیدا کرده است و رسیدگی به آن را به بعد موکول میکنند ولی دلیل واقعی روشن شدن چراغ این نیست. این چراغ به کامپیوتری متصل است که میزان ولتاژ خروجی از دینام را بررسی میکند. اگر ولتاژ خروجی از دینام از محدوده تعیین شده بالاتر یا پایینتر برود، چراغ روی داشبورد روشن میشود و هرگاه مقدار ولتاژ به محدود تعیین شده برگردد، چراغ خاموش میشود. وقتی خرابی دینام در مراحل اولیه باشد، چراغ چشمکزن است و چند ثانیه روشن و دوباره خاموش میشود. گاهی اوقات هم فقط وقتی که لوازم برقی مثل چراغ های جلو فعال میشوند، روشن میشود. گاهی اوقات هم وقتی برفپاککن را روشن میکنید، چراغ روشن میشود. در این صورت میتوانید برفپاککن را خاموش کنید و به راهتان ادامه بدهید. شاید در نگاه اول، مشکلی جدی به نظر نرسد ولی چراغ هشدار دهنده دارد کارش را درست انجام میدهد. برق خروجی بیشتر دینام ها بین 13 تا 14.5 است و طوری طراحی شدهاند که میزان برق خروجی را دائم در همین سطح نگه دارند. وقتی چراغ های جلو، برفپاککن، رادیو ضبط، گرمکن صندلی و گرمکن شیشه عقب و سایر تجهیزاتی که برق بیشتری مصرف میکنند روشن باشند، دینام مجبور است بیشتر کار کند تا ولتاژ مورد نیاز این دستگاه ها را در اختیارشان بگذارد. اگر دینام با حداکثر توانش کار نکند یا ولتاژی بیش از حد از آن خواسته شود، ممکن است میزان ولتاژ از محدوده تعیین شده بالاتر یا پایینتر برود و منجر به روشن شدن چراغ بشود.
همه این موارد به کار گرفته میشوند تا توجه راننده جلب بشود. این هشدارها مثل چراغ هشدار دهنده واضح و آشکار نیستند ولی میتوانند به راننده اخطار بدهند که برای دینام مشکلی پیش آمده است
1- چک کردن سفتی تسمه دینام میتواند نشان بدهد مشکلی وجود دارد یا خیر.
2- دینام به وسیله تسمهای به حرکت در میآید که به فولی سر میل لنگ متصل است. فولی دینام معمولاً دو یا سه برابر سریعتر از میل لنگ میچرخد تا هنگامی که سرعت خودرو پایین است یا درجا کار میکند، نیرویی که دینام لازم دارد را در اختیارش بگذارد. خود فولی دینام نیز روی یک شفت قرار دارد که یاتاقان ها یا بوش هایی آن را نگه میدارند. اگر فولی دینام با تسمه تراز نباشد، یا بوش ها و یاتاقان ها فرسوده شده باشند، شنیدن جیغ و غرغر باعث میشود بفهمید مشکلی وجود دارد.
3- بوی سیم یا لاستیک سوخته، اغلب مربوط به وجود مشکل در دینام میشود. اگر فولی دینام تراز نباشد و یا نتواند آزادانه بچرخد، تسمه اصطکاک بیشتری پیدا میکند و باعث میشود بوی لاستیک سوخته به مشام برسد. در صورتی که دینام بیش از حد داغ شده باشد بوی سیم سوخته استشمام میشود. بهتر است بدانید، دینام داغ ولتاژ برق بالاتری به طرف روتور و استاتور میفرستد.
4- جریان برقی که دینام تولید میکند توسط سیم هایی بلند و کوتاه منتقل میشود. هر مشکلی در رابطه با سیم ها یا اتصالات پیچ بیاید، میتواند جریان برق را کم یا به کلی قطع کند. در صورت وجود مشکل در سیم ها و اتصالات، گاهی اوقات چراغ ها پرنورتر میشوند چون دینام برق بیشتری تولید میکند تا بر مشکل غلبه کند. در این حالت، بوی سیم داغ شده هم استشمام میشود.
دینام، طی سه مرحله، جریان برق متناوب (AC) تولید میکند، ولی تجهیزات برقی خودرو با برق مستقیم (DC) کار میکنند. کار دیوید یکسو کننده این است که برق AC را به برق DC تبدیل کند. اگر این قسمت حیاتی درست کار نکند، برقی که دینام تولید میکند، نمیتواند مورد استفاده قرار بگیرد.
برخی دیگر از موارد فنی خرابی دینام شامل :
- خراب شدن آفتامات دینام که تنظیم کننده برق آن است و در صورت خرابی ،دینام کار نمی کند.
- از بین رفتن زغال دینام ،که با تعویض آن مجددا به کار می افتد.
- سوختن سیم پیچ داخلی دینام که در این صورت نیاز به تعویض کل دینام است.
با توجه به اهمیت دینام در تامین برق اتومبیل بازدید دوره ای تسمه آن و جلوگیری از نوسان برق ناشی از خراب بودن فیوزها و یا سیم کشی اتومبیل ،توصیه می شود.
از آنجایی که دینام به سیستمهای دیگر خودرو متصل است و برای آنها حیاتی است، هر مشکل مکانیکی که در خودرو پیش بیاید، میتواند بر عملکرد آن تأثیر بگذارد و باعث شود مشکلات دیگر هم خوب تشخیص داده نشوند.
چند پیشنهاد برای پیشگیری از خرابی دینام خودرو :
فشار دادان پدال گازو بالا بردن دور موتور تا حدود 2000 دور در دقیقه در مدت زمان توقف طولانی.
بازدید مرتب وضعیت شل یا سفت بودن تسمه دینام
استفاده از باطری هایی که دارای ظرفیت بیشتر (آمپرساعت حداقل 65 آمپر) هستند.
خودداری از روشن کردن چراغ ها در زمان های غیر ضرور
قرار دادن دور فن کولر در پایین ترین درجه