قطعات قاچاق و بیکیفیت چینی، حبابهایی آسیبرسان
فاطمه امیراحمدی - گروه خودرو: صنعت قطعه در ایران پیشینه چند دههای و شاید افزونبر نیمی از عمر صنعت خودرو کشور را دارد و از این رو در این مرحله دوران نوپایی خود را پشت سر گذاشته و آماده است تا همچون همتایان بینالمللی خود که عمری کمتر از صنعت قطعه ایران دارند، وارد دنیایی جدید با فناوری روزآمد شوند.
در بین قطعهسازان، تولیدکنندگان بزرگی وجود دارند که کار با همتایان خارجی را راهی کوتاه برای دستیابی به بازارهای جهانی دانسته و در این راه گامهای بلندی برداشتهاند. از این رو گسترش صنعت به سراغ محمد منوری، فعال صنعت قطعه و عضو انجمن قطعهسازان خراسان رضوی که پیشینهای دیرینه در این صنعت دارد رفته و گفتوگوی کوتاهی با وی در این زمینه انجام داده است. وی که عضو انجمن مدیران صنایع خراسان نیز هست از ایجاد واحدی مجزا در زمینه تولید قالبها و ماشینآلات موردنیاز مرتبط با استارت و دینام خودرو در این گروه صنعتی گفت که در امر کیفیت تولید محصولات، نظارت و کنترل دقیقی انجام میدهد. مشروح این گفتوگو را در ادامه میخوانید:
این گروه صنعتی در حال حاضر چه محصولاتی تولید میکند؟
این گروه صنعتی با ۳ دهه تجربه تا به امروز حدود ۲۷۰ تا ۲۸۰ محصول در زمینه قطعات برقی و استارت خودرو تولید کرده است. همچنین به دلیل کیفیت محصولات در دوره سخت تحریمها توانست در بازار باقی بماند در حالی که بسیاری از واحدهای مشابه از گردونه رقابت حذف شدند. یکی دیگر از چالشهای امروز صنعتگران داخلی، ورود قطعات بیکیفیت و ارزانقیمت چینی به بازار است که این گروه صنعتی توانسته به دلیل کیفیت محصولات سهم خود را در بازار حفظ کند.
همچنین با هدف ماندگاری، همواره در حال توسعه و گسترش محصولات خود بوده و هر روز محصولات جدیدی به سبد تولیدات خود اضافه میکند. به طوری که در ۳ ماه اخیر تولید استارتهای جدید را آغاز کرده و تمرکز روی انواع دینام برای خودروهای سبک و سنگین نیز پروژه آینده این شرکت است. برنامه و هدف این گروه صنعتی خودکفایی کشور در تولید محصولاتی است که به وسیله این گروه صنعتی در حال تولید و توسعه است.
آیا این گروه صنعتی قطعات موردنیاز خود را تهیه و مونتاژ میکند؟
تمام مجموعه قطعات این ۲۸۰ محصول در واحدهای تولیدی این گروه صنعتی تولید و مونتاژ میشود. البته تا مدتی قبل خط تولید آرمیچر نداشته و آرمیچر استارت را وارد میکردیم اما با راهاندازی خط تولید این قطعه هماکنون تولید در داخل انجام میشود.
چند درصد بازار با تولیدات این شرکت تامین میشود؟
حدود ۶۵درصد سهم بازار این ۲۸۰ قطعه در اختیار برادران منوری است و از آنجا که کالاهای رقبای چینی کیفیت لازم را ندارند بازار داخل بعد از یک بار استفاده از سوی مصرفکننده ایرانی از دست میرود. همچنین از دیگر خدمات این گروه صنعتی ارائه گارانتی یک ساله برای تمام محصولات تولیدی است و براساس خدماتی که دارد در راستای جلب رضایت مشتریان گام برداشته است.
آیا توان و ظرفیت گستردهتر کردن این واحد تولیدی برای تامین بیشتر بازار وجود دارد؟
با توجه به شرایطی که در زمان تحریمها وجود داشت برای چند ماه مدت زمان کاری کارخانه کاهش و اضافهکاریها حذف شد و امروز با یک شیفت در حال فعالیت است اما برای توسعه و گسترش واحدهای تولیدی خود برنامههایی دارد. برای نمونه در بحث استارت، مجموعه کامل شده و تمام قطعات مورد نیاز در این گروه صنعتی تولید میشود و برنامه برای تولید دینام نیز این است تا تمام نیازهای خودروهای سبک و سنگین داخل را تامین کنیم.
آیا قطعات این گروه صنعتی با هدف تامین نیاز خودروسازان تولید میشود؟
تولیدات این شرکت بیشتر با هدف خدمات پس از فروش و تامین بازار لوازم یدکی انجام میشود. البته برای خودروهای سنگین با خودروسازانی همچون سایپادیزل، ایدم تبریز و تراکتورسازی همکاری داریم اما برای تامین خط تولید خودروسازان در بحث خودروهای جدید مذاکراتی انجام شده است و در حال رایزنی هستیم. امیدواریم با افزایش خط تولید خود بتوانیم وارد قراردادهای جدید با خودروسازان با هدف تامین قطعات مورد نیاز خودروهایسواری شویم. البته کار با خودروسازان با مشکلاتی روبهرو است و دیرکرد در پرداختها برای قطعهسازان مشکلساز شده است از این رو چالش مالی، کارها را کمی کند کرده بنابراین تمایل برای تامین قطعات مورد نیاز بازار لوازم یدکی بیشتر است.
در حال حاضر میزان تولید این واحد صنعتی چه میزان بوده و نیاز بازار چقدر است؟
از آنجا که قطعات تولیدی این گروه صنعتی متنوع است، تولید و برنامهریزی براساس نیاز بازار یک تا ۳ ماه زمان میبرد از اینرو ممکن است در طول یک ماه ردیفی از محصولات، تولید بالایی داشته باشند و در ماه دیگر قطعهای دیگر تیراژ بالایی داشته باشد. بهطور کلی در قطعات مصرفی بازار روزانه بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ محصول در تیراژهای مختلف تولید میشود. رقبایی نیز در بازار برای قطعات پرمصرف استارت، دینام و قطعات آن وجود دارد که واسطهها اقدام به واردات آنها از چین میکنند. بنابراین سهم این گروه صنعتی در محصولات مختلف بهطور میانگین از ۴۰ تا ۶۰درصد است.
آیا تولیدات این گروه صنعتی صادر میشود؟
بله، در حال حاضر صادرات این تولیدات به کشورهای آسیای میانه مانند افغانستان و ترکمنستان و سایر کشورهای این منطقه انجام میشود که مصر و سوریه نیز پیشتر جزو این سبد بودند اما به خاطر جو نامناسب این کشورها، در حال حاضر صادرات به این کشور قطع شده است. افریقا نیز جزو بازارهایی بوده که قطعات این نشان به آن راه پیدا کرده است.
برنامه این گروه صنعتی برای توسعه صادرات چیست؟
برنامه و بازار هدف این گروه صنعتی کشورهای افریقایی است و کارشناسان روی بازار عراق در حال مطالعه هستند. در نمایشگاه صنعت قطعه نیز مشتریانی ورود کردهاند و مذاکرات ابتدایی انجام شد و این گروه تولیدی در حال حرکت به این سمت بوده اما مشکلات برای صادرات زیاد است.
بهعنوان سخن آخر از مشکلات صنعت قطعه و راهکارهای خود بگویید. مشکلات صنعتگران بهطور عموم مشابه است و اگر کسانی بخواهند برای نخستینبار وارد این عرصه شوند موانع بسیاری وجود دارد زیرا واردات بیرویه قطعات، بازار رقبای خارجی را گرم و قاچاق عرصه را برای تولیدکننده داخلی تنگتر کرده است.
از آنجا که کالاهای قاچاق حق گمرک نمیپردازند بهطور قطع ارزانتر از قطعات داخلی خواهند بود از این رو در ابتدا ممکن است نظر مشتری را به خود جلب کنند در حالی که از کیفیت مطلوبی برخوردار نیستند. امروز قطعات قاچاق کانتینری به شیوههای مختلف کماظهاری و... وارد کشور میشود.
اگر برای این مشکل سیاست و برنامهای جدی تدوین شود تولید داخل رونقی دوچندان خواهد گرفت. امروز بیشتر بازار ایران در دست تولیدکنندگان چینی است و طبیعی است رقیب اصلی صنعتگران داخلی محصولات چینی است که به لحاظ قیمت و کیفیت بسیار نازل هستند اما بهطور قطع مصرفکننده بعد از یک بار استفاده و مشاهده کیفیت، متمایل به محصولات ایرانی میشود.
اما حجم خرید بالای این قطعات ارزانقیمت ابتدا به خط تولید صنعتگر داخلی آسیب میزند. برای نمونه در ابتدای کار که این شرکت محصولات خود را وارد بازار کشور کرد برای ۳ ماه افت فروش داشت اما خوشبختانه امروز این نشان در بازار شناخته شده و سهم خود را در مقابل رقبا در بازار دارد.
آنچه در گزارشها و مصاحبهها با قطعهسازان بهدست آمده است حاکی از وجود ظرفیتهایی نهفته در این صنعت است که حمایتهای مالی و دولتی به راحتی آنها را به منصه ظهور میرساند. به گونهای که میتوان امیدوار بود حداقل در برخی قطعات که امروز در کشور تولید میشود به خودکفایی صددرصدی رسید و حتی برای بازارهای خارجی نیز قطعه تامین کرد.
این امر میسر نخواهد شد مگر با همراهی بانکها و همت خود قطعهسازان برای جذب سرمایهگذاریهای خارجی از طرف همتایانشان.